Onderzoek toekomstperspectief Clauscentrale-terrein en omgeving

Om een beeld te krijgen van de grote energieprojecten die (mogelijk) op Maasbracht en omgeving afkomen, liet de gemeente Maasgouw, de Provincie Limburg en RWE een onderzoek instellen. Eind april 2024 is het onderzoeksrapport opgeleverd. Dit rapport vindt u onderaan de pagina.

Op deze pagina vindt u de terugkoppeling van bijeenkomsten en andere ontwikkelingen. Onderaan de pagina zijn de bijbehorende documenten te vinden.

Terugkoppeling tweede bijeenkomst (28 september 2023)

Op donderdagavond 28 september kwamen zo’n 85 inwoners uit verschillende dorpskernen van de gemeente Maasgouw samen in gemeenschapshuis het Baekerhoes. Reden voor de bijeenkomst is de studie die wordt uitgevoerd naar de toekomst van het Clauscentralegebied, die nu halverwege is.

Tijdens de avond deelden de onderzoekers enkele eerste inzichten uit het onderzoek – onder meer dat kernenergie geen rol speelt in de mogelijkheden die voor de Clauscentrale worden verkend. Andersom deelden de inwoners hun gedachten over de mogelijke ontwikkelrichtingen voor het Clauscentralegebied: wat vinden zij van de verschillende manier waarop de Clauscentrale kan bijdragen aan de energietransitie? Van de impact van de centrale op de leefomgeving? En de natuur en recreatiemogelijkheden in de omgeving?

Kernenergie geen optie in studie Clauscentralegebied

De onderzoekers concluderen dat het niet logisch is om kernenergie mee te nemen in de studie naar het Clauscentralegebied. Hiervoor zijn twee redenen: de provincie Limburg voert op dit moment een los onderzoek uit naar de haalbaarheid van zogenoemde Small Modular Reactors in de provincie Limburg (SMR’s). Dit haalbaarheidsonderzoek is nog in de opstartfase, het is nog volledig onduidelijk wat de conclusie hiervan zal zijn. Daarnaast geeft de eigenaar van de huidige energiecentrale in Maasgouw, RWE, aan dat kernenergie voor hen geen optie is.

Omwonenden in gesprek over ontwikkelrichtingen

Tijdens de bijeenkomst is toegelicht op welke manier de ideeën, wensen en zorgen die tijdens de eerste participatiebijeenkomst in april zijn opgehaald terugkomen in de verschillende ontwikkelrichtingen (zie bijlage). In kleine groepjes konden inwoners vervolgens aangeven wat hen aanspreekt aan de verschillende mogelijkheden, en wat niet. In die gesprekken kwamen telkens de volgende thema’s aan bod:

Energie: op welke manier wordt er en in de toekomst energie opgewekt op de Clauscentrale, wat betekent dit voor de energietransitie en voor de omgeving van de Clauscentrale? Tijdens de avond werden opties besproken als het plaatsen van grote batterij op het terrein, de afvang van CO2, en de verschillende mogelijkheden die er zijn om op de centrale CO2-neutraal energie op te wekken.
Omgeving: wat betekenen de verschillende keuzes voor de omgeving van de centrale? Zijn er mogelijkheden om natuur en recreatiemogelijkheden in de omgeving te vergroten (bijvoorbeeld door de Vlootbeek meer ruimte te geven)? En hoe kan de omgeving van de Clauscentrale aantrekkelijk blijven als de centrale zich verder ontwikkelt, en er bijvoorbeeld meer ruimte nodig is voor energie-infrastructuur? Ook verkenden we waar in het gebied mogelijkheden zijn voor economische ontwikkeling en zonnevelden, en waar niet.
Ontsluiting Clauscentraleterrein: tot slot bespraken we de verschillende mogelijkheden om de overlast van bouwverkeer in de Voortstraat in Brachterbeek te beperken, en in sommige gevallen ook het verkeer in de Molenweg in Maasbracht.

Vervolg en achtergrond

Het onderzoek wordt uitgevoerd door PosadMaxwan, de communicatie wordt uitgevoerd door participatiebureau EMMA. Uit de ontwikkelrichtingen wordt een waarschijnlijk en richtinggevend toekomstperspectief samengesteld onder begeleiding van de gemeente Maasgouw, provincie Limburg en RWE als opdrachtgevers van dit onderzoek. De opbrengsten van de participatiebijeenkomsten, maar ook wat is opgehaald tijdens de eerder gevoerde straatgesprekken en de mailbox, worden meegenomen bij het samenstellen van het uiteindelijke toekomstperspectief. Wanneer dit is samengesteld zal er een laatste bijeenkomst volgen begin 2024.

In het voorjaar wordt het onderzoek door PosadMaxwan afgerond en wordt het uiteindelijke toekomstperspectief beschreven in een onderzoeksrapport. Dat onderzoeksrapport wordt daarna voorgelegd aan de Provincie, gemeente Maasgouw en RWE als opdrachtgevers van het onderzoek.

Downloads

Bij de downloads 'Ontwikkelrichtingen' zijn de drie ontwikkelrichtingen te vinden die het startpunt vormden voor de inwonersbijeenkomst. Let op: het resultaat van de studie wordt waarschijnlijk niet één van deze richtingen, maar een variant met ‘ingrediënten’ uit alle drie de richtingen. Tijdens de inwonersbijeenkomst ging het gesprek dan ook vooral over wat mensen vonden van de onderdelen waar de richtingen uit zijn opgebouwd.

Inwonersbijeenkomst toekomst Clausgebied (28 februari 2024)

In het Baekerhoes in Brachterbeek werden op woensdag 28 februari de belangrijkste concept-resultaten van het onderzoek naar het toekomstperspectief voor het Clauscentralegebied en omgeving gepresenteerd. Er waren zo'n 200 inwoners aanwezig.

Tijdens de bijeenkomst hebben de onderzoekers van PosadMaxwan en EMMA toegelicht wat de belangrijkste resultaten van het onderzoek tot dusverre zijn. Daarnaast vertelden zij hoe het afgelopen jaar aan het onderzoek is gewerkt en hoe de omgeving van de Clauscentrale bij de studie is betrokken. Ook is verteld dat de onderzoeksbureaus verwachten dat ze begin april 2024 het definitieve onderzoeksrapport kunnen aanbieden aan provincie Limburg, gemeente Maasgouw en energiebedrijf RWE als opdrachtgevers.

In een gesprek met wethouder Blomen van gemeente Maasgouw is besproken dat de gemeente, na het opleveren van het onderzoeksrapport, een standpunt inneemt. In mei stelt het college van B&W een raadsvoorstel over de studie op. Dit voorstel wordt behandeld in de commissievergadering van juni en de raadsvergadering van 9 juli 2024.

Na het plenaire deel van de avond was er gelegenheid om in kleine groepjes verdiepende vragen te stellen aan de onderzoekers. Ook konden inwoners hun reactie geven op de onderzoeksresultaten.

Downloads

Bij de documenten vindt u de presentatie die op 28 februari in het Baekerhoes werd gegeven. Let op! Bij de presentatie is mondeling toegelicht dat de getoonde teksten en kaarten over het toekomstperspectief nog de status van concept hebben en dat de definitieve teksten en kaarten worden opgenomen in het onderzoeksrapport dat begin april 2024 zal worden opgeleverd.

Inzicht in toekomstperspectief van energieknooppunt Clausgebied (24 mei 2024)

Het Clausgebied in Maasbracht (Brachterbeek) is al decennialang een energieknooppunt van nationale betekenis. De Clauscentrale van RWE speelt een grote rol in de elektriciteitsvoorziening van Nederland en de hoogspanningsstations van Tennet en Enexis vormen een belangrijk knooppunt in het hoogspanningsnetwerk. Door de energietransitie komen er in de toekomst veel nieuwe, grote energieprojecten van nationaal en provinciaal belang op dit knooppunt af. Om zicht te krijgen op de impact van deze projecten op het energieknooppunt Clausgebied lieten de Provincie Limburg, de gemeente Maasgouw en RWE een onderzoek uitvoeren. Dit onderzoek is eind april afgerond.

Toekomstperspectief

Uit het onderzoek blijkt dat er in de toekomst (mogelijk) enkele grootschalige energieontwikkelingen op het Clausgebied en omgeving gaan afkomen. Daarover is nog verdere besluitvorming nodig. Het gaat daarbij om de volgende ontwikkelingen en projecten:

Hoogspanningsnetwerk (verzwaring en uitbreiding): Er wordt in de komende jaren gewerkt aan de vernieuwing van de hoogspanningsstations in Maasbracht. Daarnaast worden voorbereidingen getroffen voor de verzwaring van de 380 kV verbinding naar Graetheide en de uitbreiding van de hoogspanningsverbindingen richting Eindhoven.
Verduurzaming Clauscentrale: de gasgestookte Clauscentrale moet gaan verduurzamen om aan de doelen voor CO2-reductie in het Klimaatakkoord te kunnen voldoen. Dan kan door het afvangen van CO2 of het omschakelen naar waterstof.
De Delta Rhine Corridor moet een corridor gaan vormen voor onder meer waterstof en CO2 leidingen en stroomkabels. Onderzocht wordt of deze corridor ook aangesloten kan worden op het energieknooppunt Clausgebied.
Aanlandingslocatie voor windstroom van zee (VAWOZ): met nieuwe gelijkstroomkabel(s) worden de windparken op de Noordzee via converterstations aangesloten op het hoogspanningsnetwerk. Daarbij wordt ook gezocht naar ruimte van een converterstation in de buurt van de hoogspanningsstations in Maasbracht.
Elektrolyse/waterstofproductie: als er stoomkabels van de windparken op zee via een converterstation in de buurt van Maasbracht gaan aanlanden, kan er bij het energieknooppunt Clausgebied ook een elektrolyse installatie worden gerealiseerd voor de productie van groene waterstof.

Een belangrijk deel van de energieprojecten kan gerealiseerd worden binnen de bestaande energieclusters van het Clausgebied en het terrein van Tennet. Voor een deel van deze energieprojecten moet nog ruimte worden gevonden in een nieuw, derde energiecluster.

Wethouder Sjors Blomen (energietransitie): “Alhoewel het rapport niet beslissend is, geeft het ons wel veel inzichten in de ontwikkelingen die er op ons afkomen en de procedures die daarbij horen. Het rapport geeft ons en de inwoners van Brachterbeek en Maasbracht een goede startpositie, waardoor we beter vervolgstappen zorgvuldig kunnen doorlopen.”

Vervolgtraject

Het college van B&W heeft het rapport op 21 mei 2024 behandeld in de collegevergadering. Daarbij is een raadsvoorstel voor de gemeentelijke standpuntbepaling over het onderzoeksrapport vastgesteld. Het raadsvoorstel en het onderzoeksrapport vindt u bij de downloads.

De behandeling van het raadsvoorstel over het onderzoek vindt plaats in de commissievergadering van 20 juni 2024 en vervolgens in de raadsvergadering van 9 juli 2024.

Standpunt gemeenteraad over toekomst Clausgebied (18 juli 2024)

Op 9 juli besprak de gemeenteraad het onderzoeksrapport ‘Toekomstperspectief Clausgebied en omgeving’. Dit rapport, opgesteld in opdracht van de Provincie Limburg, de gemeente Maasgouw en RWE, laat zien welke grootschalige energieprojecten in de toekomst mogelijk op het gebied afkomen en wat de ruimtelijke impact daarvan is. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste besluiten die de gemeenteraad heeft genomen.

Raadsvoorstel ongewijzigd vastgesteld

Door de gemeenteraad is het raadsvoorstel over de gemeentelijke standpuntbepaling over het onderzoeksrapport ongewijzigd vastgesteld. Hier vindt u de volledige tekst van het besluit dat de raad heeft genomen (agendapunt 3). Hier kunt u ook de moties inzien.

Geen derde energiecluster

Tijdens de behandeling bleek dat de gemeenteraad, net als het college van B&W, geen ruimte ziet voor een derde energiecluster in het Brachterveld. Dit is het enige overgebleven open gebied rondom Brachterbeek en de gemeente wil het huidige gebruik, het open karakter en de ruimtelijke kwaliteiten behouden. Daarom wil de gemeente Maasgouw geen nieuw, derde energiecluster met een converterstation in dit gebied. Dit standpunt is door de gemeente doorgegeven aan de Rijksoverheid die in de toekomst over een converterstation moet gaan beslissen.

Gezondheid en leefbaarheid

Inwoners van Brachterbeek maken zich zorgen over hun gezondheid en de kwaliteit van hun leefomgeving, vooral vanwege de geplande uitbreiding van het hoogspanningsnetwerk. De gemeenteraad wil een onafhankelijk onderzoek laten doen naar de gezondheidssituatie in Brachterbeek. Daarom wordt de GGD Limburg-Noord gevraagd om in 2024 een voorstel voor dit onderzoek te maken.

Ondergrondse bekabeling hoogspanningstrajecten

Bij de aanleg van hoogspanningslijnen kiest TenneT nu nog vaak voor bovengrondse masten. De aanleg van ondergrondse opties wordt niet onderzocht. Op verzoek van de gemeenteraad gaat de gemeente hierover in overleg met provincie en TenneT en daarbij aandringen op de aanleg van ondergrondse hoogspanningsleidingen in het gebied rondom Maasbracht/Brachterbeek bij nieuwe ontwikkelingen.

Verkeersontsluiting Clauscentrale

Zodra er nieuwe ontwikkelingen zijn rond de Clauscentrale, de hoogspanningsstations van TenneT of industrieterrein Koeweide, wordt de initiatiefnemer van deze ontwikkelingen gevraagd om onderzoek te doen naar de verkeersgevolgen en om daarbij ook te kijken naar alternatieven voor de huidige ontsluiting van deze gebieden.

Extra investeren in groen

De gemeente gaat samen met bewoners plannen maken en uitvoeren om een stevige groene zone rondom de energieclusters te creëren en de kwaliteiten van het Brachterveld, het Vlootbeekdal en de Molengreend te verbeteren.

Inwoners goed informeren

De gemeenteraad roept de Rijksoverheid en de provincie op om inwoners op tijd te betrekken bij nieuwe energieontwikkelingen. Ook initiatiefnemers van energieprojecten zoals TenneT en RWE worden gewezen op hun op hun plicht voor goede communicatie en informatievoorziening.

De gemeente Maasgouw blijft ook inzetten op een goede informatievoorziening en communicatie voor alle ontwikkelingen rondom het energieknooppunt Clausgebied Maasbracht en omgeving. Dat gebeurt onder meer via de pagina over het energieknooppunt Clausgebied Maasbracht op de website.

Downloads